Nội dung
Ở chốn phố thị đông đúc, nhiều bụi bẩn và ô nhiễm thì công viên chính là “lá phổi xanh”, đồng thời là nơi nô đùa của trẻ em, nơi rèn luyện sức khỏe của người lớn, nơi đi dạo của lứa đôi và thường xuyên diễn ra các hoạt động cộng đồng. Có thể nói công viên cũng chính là một phần của “bộ mặt” văn minh, văn hóa khu vực nên các thiết kế cảnh quan công viên cần được đầu tư và quan tâm nhiều hơn nữa.
Khi việc thiết kế cảnh quan công viên được đảm bảo hoàn thành đúng như mong muốn sẽ mang tới những giá trị lợi ích to lớn không chỉ cho riêng mỗi cá nhân mà cả một tập thể xã hội.
Lợi ích môi trường
Sự có mặt của các công trình công viên sẽ góp phần bảo vệ môi trường, giảm thiểu ô nhiễm từ khói bụi, chất thải độc hại hằng ngày. Bên cạnh đó, hệ thống cây xanh còn giúp cải thiện khí hậu, lọc bức xạ mặt trời, giữ độ ẩm không khí, kiểm soát và lưu thông gió… Cây xanh còn góp phần hạn chế tiếng ồn, nhất là trong khu vực nội thành. Tất cả những điều đó mang lại một môi trường sống lành mạnh hơn, thoáng mát hơn cho cộng đồng và cải thiện chất lượng cuộc sống.
Lợi ích xã hội
Nghiên cứu ở nhiều nơi trên thế giới chỉ ra rằng “không gian xanh” trong cuộc sống có mối quan hệ tích cực với việc rèn luyện sức khỏe của mỗi người như việc đi bộ, chạy bộ trong công viên giúp tăng thời gian tiếp xúc với ánh nắng, cải thiện giấc ngủ, hoạt động của trí não, đem lại sức khỏe tốt hơn.
Lợi ích cộng đồng
Công viên là nơi có nhiều hoạt động vui chơi giải trí và tổ chức các hoạt động thúc đẩy sinh hoạt tập thể, tăng cường sư trao đổi giữa con người, giao lưu văn hóa các vùng miền hay với cả người nước ngoài. Các hoạt động cộng đồng diễn ra trên tinh thần chia sẻ, quan tâm, giảm bớt đi sự cô đơn, xa lánh xã hội hay những suy nghĩ tiêu cực của một số bộ phận giới trẻ.
Lợi ích kinh tế
Ngoài bảo tàng, nhà hát thì công viên chính là một trong những điểm đến của khách du lịch. Đây là điểm du lịch không tốn phí hoặc phải tốn ít mà có thể kết hợp du lịch – chăm sóc sức khỏe hay có cơ hội trải nghiệm các mô hình vui chơi, tham gia hoạt động văn hóa đặc trưng tại mỗi vùng miền.
Điều thu hút sự quan tâm đối với các dự án xây dựng khu dân cư tổng hợp chính là môi trường sống có “xanh, sạch, đẹp” không? Có công viên để con cái vui chơi, bố mẹ đi dạo hay không? Từ đó giá trị của khu dân cư cũng được nâng lên một tầm mới.
Lợi ích cá nhân
Một nghiên cứu từ Đan Mạch đã chỉ ra rằng trẻ em sống trong khu vực gần gũi với thiên nhiên có thể giảm 55% nguy cơ mắc bệnh tâm thần. Hay một nghiên cứu từ Mĩ cho thấy người cao tuổi từ 65 trở đi sống trong khu vực nhiều cây xanh có nguy cơ nhồi máu cơ tim thấp hơn 25%. Tất cả những điều đó cho thấy không gian xanh của công viên góp phần nâng cao sức khỏe cho từng độ tuổi. Mỗi ngày chỉ cần dành 20 phút đi bộ hoặc tham gia các hoạt động ngoài trời lành mạnh (câu cá, dã ngoại…) sẽ giúp giảm căng thẳng, điều hòa huyết áp, nhịp tim và làm tăng chỉ số hạnh phúc của mỗi người.
Khi thiết kế cảnh quan công viên cần nắm rõ các điều sau để đem tới sự thành công cho công trình
Mục đích sử dụng
Công viên được chia thành nhiều loại với mục đích sử dụng khác nhau nên dựa vào đó mà thiết kế cảnh quan công viên tương thích, thể hiện được giá trị riêng của mỗi công trình. Cụ thể: công viên dành cho trẻ em thì cần có sân vui chơi, công viên dành cho người lớn thì có nhiều con đường đi bộ, nhiều cây bóng mát kết hợp trang trí tiểu cảnh phong phú, công viên sinh thái thì trồng nhiều loại thực vật và có thể nuôi dưỡng nhiều loại động vật quý hiếm…
Chi phí thi công, vận hành, bảo dưỡng
Chi phí đầu tư quyết định đến quy mô, chất lượng trong thiết kế cảnh quan công viên. Nếu được đầu tư ngân sách lớn thì cảnh quan công viên được thiết kế bao phủ với nhiều công trình kết hợp như hồ cá, sân chơi, đường đi bộ, đài phun nước… Mỗi công trình sẽ được đầu tư, chăm chút kỹ lưỡng hơn, tỉ mỉ hơn. Ngược lại nếu chỉ có một khoảng ngân sách nhỏ thì cần tính toán hợp lý, cung cấp đầy đủ những yếu tố cơ bản cần có nhưng vẫn đảm bảo tính thẩm mĩ và chức năng sử dụng.
Thiết kế đảm bảo yếu tố thân thiện với môi trường
Trong quá trình thiết kế cảnh quan công viên nên sử dụng các vật liệu thân thiện với môi trường, tiết kiệm năng lượng.
Đảm bảo diện tích cây xanh phù hợp trong công trình, không gian công viên phải được bố trí hợp lý trong cấu trúc của khu vực xung quanh để phát huy tối đa lợi ích mà vẫn giữ gìn được nét đặc trưng riêng biệt của khu vực.
Kết hợp da dạng, phong phú các loại sinh vật
Kết hợp đan xen nhiều dạng thực vật khác nhau để mang tới một bức tranh thiên sống động đầy màu sắc và cho nhiều giá trị khác nhau. Các loại cây cao cho bóng mát (cây phượng vĩ, bằng lăng, sò đo cam…) giúp lọc không khí, cản bụi, hạn chế dòng chảy. Các loại cây thấp bé như dương xỉ lại có khả năng xử lý đất bị ô nhiễm bằng cách hấp thụ kim loại nặng (đồng, thạch tín…), một số loại cỏ có thể hấp thụ các loại chất hòa tan trong nước, các nguyên tố kim loại nặng có trong nước bị ô nhiễm.
Tại nhiều công viên trên thế giới còn nghiên cứu và chăm sóc các loài thực vật, động vật quý hiếm để bảo tồn giống loài của chúng và thu hút khách tham quan.
Việc tạo ra các tầng sinh vật đa dạng trong thiết kế cảnh quan công viên cần được lựa chọn và tính toán kĩ lưỡng để tạo sự cân đối, tránh gây mất cân bằng sinh thái.
Bố trí hài hòa các công trình xây dựng
Sư phối hợp cân đối, hài hòa giữa các công trình xây dựng trong thiết kế cảnh quan công viên không chỉ giúp nâng cao tính thẩm mỹ mà còn giúp thuận tiện trong công tác vận hành, sử dụng và chăm sóc.
Các công trình trong công viên cần được phân chia và sắp xếp rõ ràng theo từng khu riêng biệt, đáp ứng từng nhu cầu sử dụng khác nhau.
Khi thiết kế cảnh quan công viên cần đảm bảo tạo được một khu vực sinh hoạt cộng đồng lành mạnh, sạch đẹp, không ô nhiễm, góp phần tạo sự gắn kết mọi người, truyền tải văn hóa yêu thương và chia sẻ trong cuộc sống.